Dục vọng, ham muốn đang là ông chủ điều khiển cuộc đời rất nhiều người. Những “ảo ảnh tốt-đẹp“chỉ mang đến sự no thỏa ngắn ngủi, khỏa lấp trong chốc lát. Nhưng chúng cướp đi giá trị thật, giá trị làm con một người cha giàu có.

• “Con nhà người ta” là ai mà làm cho “con nhà mình” khổ?
• Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh
• Thờ “Thần” hay thờ “tượng”

Một câu chuyện

Ở vùng nọ, có một người cha sống cùng hai con trai. Người con lớn làm việc đồng áng; người em trai tính lười biếng, lúc nào cũng nghĩ đến vui chơi, hưởng thụ. Tuy không phải làm lụng nhiều, vẫn được no đủ, nhưng con trai út không thỏa lòng, cứ mơ ước được ra thành phố để vui chơi cho thỏa thích. Một hôm người con út đến yêu cầu người cha chia gia tài cho anh. Dù đau lòng, nhưng người cha cũng phân chia tài sản cho các con.

Người con út được cầm tiền trong tay nên vui vẻ lắm, anh sung sướng mang cả phần gia tài đi đến thành phố. Ở đó, chàng tự do ăn chơi, tiêu xài tiền bạc phung phí. Anh kết bạn với những bạn bè xấu, và bị lôi kéo vào những chỗ ăn chơi trác táng, vùi đầu vào những buổi tiệc tùng truy hoan, ca hát, rượu chè, cờ bạc… Vì tiêu xài phung phí nên chẳng bao lâu tiền của hết sạch, bạn bè cũng dần chán ngán rời bỏ anh. Anh không còn tiền thậm chí để mua thức ăn.

Lúc ấy trong vùng đó lại gặp nạn đói lớn. Một mình sống trong một thành phố xa lạ, không gia đình, bà con, không một người bạn nào giúp đỡ, cũng không có một đồng trong túi, không nghề nghiệp. Túng quẫn quá, không biết làm gì, anh đành xin nuôi heo mướn để sống qua ngày. Có hôm bị đói quá, anh muốn lấy rau cho heo ăn để ăn cho đỡ đói mà không ai cho. Khi rời nhà người cha, anh ăn mặc sang chảnh, tiền đầy túi, quay lưng bước ra khỏi nhà. Bây giờ gương mặt hốc hác, quần áo xộc xệt, hôi hám, người ốm o gầy mòn, đầy chán nản, thất vọng và tủi nhục.

Ngồi bên đàn heo, suy sụp, tan nát, đói khát,… anh nghĩ đến gia đình, nghĩ đến người cha của mình. Anh tỉnh thức lại và nghĩ thầm “Trong nhà cha mình những người giúp việc có đồ ăn đồ mặc no ấm, mà mình ở đây phải chết đói.” Anh suy tính trong đầu kế hoạch trở về nhà, chọn lời lẽ để nói xin cha mình tha thứ. Và anh thật đã đứng dậy quay về nhà.

Một cái kết

Không như sự vô cảm của các con mình, người cha hàng ngày vẫn ngóng trông người con út. Vì khi người con út vừa về đến đầu con đường dẫn vào nhà, thì người cha đã thấy và chạy ra đón anh. Ông vui mừng ôm cổ anh. Trong hổ thẹn, mặc cảm, nghẹn ngào anh run rẩy nói “Cha ơi, con đã có tội với trời và với cha, không đáng được gọi là con của cha nữa.”

Vượt lên khỏi những xấu hổ của anh con út, người cha gọi cho những người giúp việc trong nhà “Mau lấy quần áo cho nó thay! Rồi bắt con bê mập mần thịt đi! Nhà mình hôm nay ăn tiệc lớn! Vì con trai ta đây đã chết mà bây giờ lại sống, đã mất mà bây giờ tìm lại được.” Bạn bè và cả gia đình đã ăn bữa tiệc lớn.

Câu hỏi: Người con út muốn được chia tài sản, dù cho cha của anh vẫn còn sống? Đang sống trong cảnh giàu sang, no đủ cớ sao người con trai út lại quyết định bỏ nhà ra đi?…

Đó là vì anh bị những điều tưởng chừng “là-tốt-là-đẹp” lôi cuốn, hấp dẫn. Anh đi đến một nơi phồn hoa, được sống tự do không khuôn khổ ràng buộc, được sống phóng túng, được chơi bời thỏa thích trong những trò lạc thú, những cuộc truy hoan. Đồng tiền, phương tiện để anh đạt được những dục vọng, đã trở thành ông chủ điều khiển anh. Vật chất và những lạc thú là những ảo ảnh mê hoặc đứng đằng sau, đã thúc đẩy anh quyết định cách tàn nhẫn và ích kỷ. Anh đã tôn thờ những ham muốn, dục vọng và để chúng cầm dây cương điều khiển cuộc đời.

Những “ảo ảnh tốt-đẹp” đó chỉ mang đến cho anh sự no thỏa ngắn ngủi, khỏa lấp anh trong chốc lát. Nhưng chúng cướp đi giá trị thật của anh, giá trị làm người con của một người cha giàu có. Anh đã trở nên nghèo khó và bần hèn. Anh đánh mất đi gia đình, mất đi người cha yêu thương anh. Chính vì theo đuổi những “ảo ảnh tốt-đẹp” này đã đẩy anh rơi vào cùng khốn, đói khát, và bế tắc. Những gì anh từng nghĩ là hạnh phúc cuối cùng hóa ra là vô nghĩa. Dục vọng như một chiếc bong bóng nhìn rất to, rất đẹp và rất lấp lánh nhưng bên trong lại rỗng tuếch. Cuối cùng, cái bong bóng ấy cũng bị vỡ.

Lời kết

Câu chuyện của người con trai hoang đàng này có lẽ cũng là câu chuyện của mỗi chúng ta. Chúng ta thấy đâu đó có bóng dáng của bản thân chúng ta. Đôi khi trong cuộc sống chúng ta không phân biệt đâu là những giá trị thật cần nắm giữ và đâu là những giá trị hư ảo nhưng đầy quyến rũ. Chúng ta thường chạy theo những dục vọng, ham muốn của bản thân, sẵn sàng đánh đổi những no đủ hạnh phúc bền vững để nhận lấy xấu hổ, đói khát, khốn cùng. Hãy tỉnh thức lại hỡi những người con!

---

bởi Phan Uyên

Khi còn trong bụng mẹ mỗi đứa trẻ đã được cha mẹ gửi gắm biết bao kỳ vọng. Đến khi vừa chào đời đứa ấy lại phải gánh vác bao nhiêu ước mơ và hoài bão của cha mẹ. Kỳ vọng đó của cha mẹ được đặt trong một câu nói mà có lẽ đứa trẻ nào cũng thuộc lòng “Có nhìn thấy con nhà người ta không?”

• Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh
• Tấm bằng Đại Học – bạn có đang thờ nó?
• Bạn đang sống hay chỉ đang tồn tại?

Gánh nặng ảo tưởng

Ngày nay, ngoài gánh nặng bài vở các em học sinh đều mang trong mình nỗi ám ảnh mang tên “con nhà người ta”. Một ngày của các em từ sáng đến tối gắn liền với việc học ở trường, học ở lớp học thêm, khi về đến nhà các em lại được cha mẹ nhắc nhở vào bàn học bài. Thời gian biểu như thế cứ lặp đi lặp lại hết năm này sang năm khác. Các em đều mệt mỏi khi đến lớp, được hỏi tại sao đi học nhiều vậy thì hầu hết các em đều trả lời “em bị ba mẹ ép đi học”, “ba mẹ muốn em học giỏi bằng con nhà người ta”, “ba mẹ suốt ngày đem con nhà người ta ra so sánh với em…”.

Cha mẹ luôn muốn con phải học trường điểm, thúc ép con phải học thật giỏi, con phải luôn đạt thành tích cao, luôn đứng đầu bảng, con phải học bằng “con nhà người ta”. Cha mẹ luôn bắt con học ngày, học đêm và hầu nhưng chẳng bao giờ thỏa mãn với thành tích của con. Không chỉ về học hành nhiều cha mẹ còn đặt ra tiêu chuẩn về nghề nghiệp. “Con nhà người ta làm ngân hàng, công ty lớn, sao con lại nghĩ đến chuyện kiếm tiền từ việc……?” là câu hỏi của không ít ông bố, bà mẹ Việt Nam đặt ra cho con mình. Con phải làm việc ở những ngành nghề, những nơi danh giá, sang trọng, hoặc kiếm nhiều tiền. Không những thế, về những mối quan hệ bạn bè nhiều cha mẹ muốn con phải chơi với những bạn “con nhà giàu, có chức quyền… có như vậy con mới bằng con nhà người ta”.

“Con nhà người ta” là ai?

Nghe rất quen thuộc nhưng vẫn là một nhân vật bí ẩn, không có tên gọi rõ ràng, không có thông tin cha mẹ, không có địa chỉ nơi ở… Nó chỉ đơn giản tồn tại là cái cân để cha mẹ đong-đo so-sánh với con của mình. “Con nhà người ta” một hình tượng vô hình nhưng đã được lí tưởng hóa, đại diện cho tham vọng cha mẹ theo đuổi nhưng lại áp đặt lên con cái. Phải chăng con cái là cứu cánh cho cha mẹ dùng để tiếp tục đeo đuổi sùng bái một hào quang toàn hảo về danh vọng, tiền tài mà cha mẹ đã thất bại để đạt được trong cuộc đời họ?

Cha mẹ đặt lên con cái một kỳ vọng, một hình tượng mẫu mực nhưng mơ hồ, mà chúng phải theo, với tên gọi “con nhà người ta”. Những ước muốn đó của ba mẹ đã trở thành những áp lực cho con cái. Áp lực “con nhà người ta” trở thành chiếc bóng đè nặng lên những đứa trẻ bé bỏng. Ngày qua ngày những chiếc bóng ấy tạo ra những mặc cảm tự ti, trở thành một sự sợ hãi vô hình, nghĩ mình là một con người kém giá trị, làm tăng thêm hẫng hụt, stress kéo dài. Hệ lụy có thể là những trường hợp con cái phản ứng hung bạo, trầm cảm, bỏ nhà đi bụi, tự tử… Không phải kỳ vọng của ba mẹ càng lớn thì sẽ khiến con cái càng phải cố gắng hơn, phải nỗ lực hơn nhưng ngược lại nó đang là tảng đá nặng đè những đứa trẻ ngã quỵ.

Tấm gương cha mẹ?

Tại sao cha mẹ không là gương mẫu mà phải là “con nhà người ta”? Vì sự toàn hảo đó không có thực, cha mẹ cũng không làm được nhưng cha mẹ luôn ép con phải phải đạt được những gì ba mẹ muốn. Sức người có hạn và khả năng của mỗi người là không giống nhau. Đừng quên rằng cha mẹ là những kiểu mẫu cho con cái noi theo. “Con nhà người ta” cũng chỉ là ảo ảnh không phải là tấm gương để con cái noi theo.

Phải chăng vì quá lo lắng cho tương lai của con trong một xã hội mang tính cạnh tranh cao? Hay do chính cha mẹ đã làm được và thành công nên muốn con cái cũng đạt được điều tương tự? Hay là cha mẹ muốn con hoàn thành những ước mơ còn dang dở của mình trước đây? Cha mẹ ảo tưởng về khả năng của con cái hay do thái độ cầu toàn của cha mẹ?

Hãy giải phóng chúng!

Các bậc cha mẹ cần nhận ra rằng con cái cần được tự do khỏi mọi chuẩn mực ảo, để chúng được phát triển cách tự nhiên với mọi phẩm chất mà chúng được thiên phú. Cha mẹ cần từ bỏ sự áp đặt trên con cái “phải” thế này, “phải” thế kia, không hiểu rằng khi so sánh con cái mình với “con nhà người ta” sẽ khiến chúng thấy bế tắc. Chúng không còn biết chính chúng nữa, thậm chí là bỏ cuộc vì thấy mình yếu kém.

Thế nên, trong danh của tình yêu vô điều kiện, các ông bố, bà mẹ hãy lắng nghe con cái mình nhiều hơn, tôn trọng những khao khát của con, thậm chí là chấp nhận những yếu đuối của chúng. Đừng để “con nhà người ta” làm khổ chính “con nhà mình” nữa.

---

bởi Phan Uyên

Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao mình lại không hài lòng với chính gương mặt của mình?

• Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh
• Bạn đang sống hay chỉ đang tồn tại?
• Trầm cảm là gì?

Một người khi được sinh ra đời có những điều không được lựa chọn đó là: cha mẹ, nơi sinh ra và gương mặt (hay diện mạo)… Nhưng trong đó gương mặt là điều có thể thay đổi được. Vì vậy, từ xưa đến nay con người thường tìm kiếm cho mình những phương cách chỉnh sửa hay/và làm đẹp qua trang điểm (make-up), và qua phẫu thuật thẩm mỹ.

Chiếc gương soi

Có lẽ nó là người bạn chân thật nhất, bởi nó phản chiếu chân thật hình ảnh của bạn. Khi nhìn vào gương bạn có thấy thích hình ảnh của mình không? Bạn thấy thích vì đó là gương mặt chân thật nhất của bản thân? Bạn thấy vui, thấy tự hào vì gương mặt đó có nét giống cha và mẹ? Đâu đó trong bạn không mấy làm hài lòng với gương mặt ấy vì chiếc mũi không cao, đôi mắt không to, đôi môi không quyến rũ?… Những khuyết điểm đó bạn thấy mình không đẹp, không hoàn hảo, thậm chí là xấu hổ, chán ghét và sợ người khác nhìn thấy gương mặt thật của chính mình.

Qua bộ lọc

Bạn tìm cách để chỉnh sửa khuôn mặt của mình để đẹp hơn trong mắt người khác, đẹp hơn theo cách bản thân mình muốn. Nhiều người chọn đến phẫu thuật thẩm mỹ, chấp nhận vẻ đẹp dao kéo với phương châm “thà đẹp nhân tạo còn hơn xấu tự nhiên”. Bạn phẫu thuật để chỉnh hình theo một khuôn mẫu nào đó, như những con búp bê có đường nét cơ thể uyển chuyển và một khuôn mặt có sức hút tuyệt đối hay là khuôn mẫu chung theo số đông người cho là đẹp, là thời thượng…

Các trang mạng xã hội facebook, instagram… là nơi mọi người “khoe” diện mạo của mình. Vậy là ai ai cũng chăm chỉ post những tấm ảnh xinh đẹp nhất, lộng lẫy nhất để nhận được những lời khen, những cái ‘like’. Những tấm ảnh chụp gương mặt chân thật được thay thế bằng những tấm ảnh selfie, chụp và chỉnh sửa ảnh bằng các ứng dụng làm đẹp, bộ lọc khuôn mặt rồi đăng tải lên facebook… Việc chụp hình “sống ảo” trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Những tấm tấm ảnh đăng trên facebook và gương mặt mộc ở ngoài khác nhau rất nhiều thậm chí là khác hoàn toàn.

Gần đây một vlogger nổi tiếng của Trung Quốc được biết đến với cái tên “Nữ thần Qiao Biluo” đã bị lộ gương mặt thật của mình khi đang livestream với các fan. Khi bộ lọc mờ dần và gương mặt thật của “nữ thần” đã bị lộ, không còn là một “nữ thần” có mái tóc dài, gương mặt khả ái nữa mà thay vào đó là một phụ nữ lớn tuổi không ai nhận ra. Không chỉ riêng “Nữ thần Qiao Biluo” mà rất nhiều các live-streamer nổi tiếng đã sử dụng kỹ thuật trang điểm và bộ lọc để tạo ra khuôn mặt hoàn toàn khác. Những kỹ thuật này giúp các vlogger có nét mặt đẹp nổi bật, không tì vết mà vẫn có một sự tương đồng với hình dáng ngoài đời thực. Một số vlogger thậm chí còn dùng phương pháp trang điểm đậm để tạo ra xương đòn và cơ bụng giả. Tất cả những vẻ đẹp mọi người trầm trồ cũng chỉ là sự giả tạo.

Tương quan hay tương phản

Mong muốn có một vẻ bề ngoài đẹp đẽ không có gì là sai, nhưng điều quan trọng là đằng sau gương mặt đẹp đẽ ấy là ai? Nếu một người có gương mặt đẹp nhưng bên trong tấm lòng đầy xấu xa thì liệu rằng có được xem là người đẹp toàn hảo? Một gương mặt bằng phẫu thuật thẩm mỹ, một lớp trang điểm đậm, một tấm ảnh chỉnh sửa kĩ lưỡng, một vẻ đẹp nhân tạo sẽ lưu lại được gì? Vẻ đẹp duy nhất còn tồn tại chính là tấm lòng con người bên trong của bạn.

---

bởi Phan Uyên

Khi được hỏi yếu tố nào ảnh hưởng đến việc hình thành tính cách của con trẻ chắc chắn ai cũng dễ dàng trả lời là xã hội và gia đình. Tuy nhiên chính gia đình mới là nền móng quan trọng nhất ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành nhân cách của một đứa trẻ. Và cha mẹ chính là hình mẫu để con cái noi theo. Các bậc tiền nhân xưa đã có câu nói rất hay “con nhà tông không giống lông cũng giống cánh”.

• Thầy Park Hang-seo, hình mẫu lý tưởng được các học trò yêu quý
• Bạn đang sống hay chỉ đang tồn tại?
• Chúng ta đang ảo tưởng về các thần tượng và hình mẫu?

Ở đây “con nhà tông” là nói đến đứa trẻ được sinh ra mang trong mình dòng máu của cha mẹ. Cha mẹ là người yêu thương, chăm sóc, dưỡng dục đứa bé lớn khôn. Cũng chính vì vậy mà cha mẹ có sự ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành tính cách của trẻ. Cũng chính vì vậy mà đứa trẻ “không giống lông cũng giống cánh” với cha mẹ. Cái giống ở đây có thể là giống về ngoại hình song cũng có thể là nét giống về tính cách. Như vậy, đã là con thì cũng sẽ có những điều giống cha mẹ.

Mỗi đứa trẻ khi sinh ra vốn là trang giấy trắng tinh khiết. Cha mẹ chính là những người đặt những nét vẽ đầu tiên trên trang giấy đó. Cha mẹ vẽ những gì thì nó sẽ in đậm, thấm sâu vào trang giấy đó mãi mãi. Cuộc đời trẻ sau này sẽ bắt đầu từ những nét vẽ tốt đẹp hay xấu xí đó. Tâm lý và tính cách của trẻ cũng từ đó mà thành. Trẻ từ khi lọt lòng, được sống trong gia đình gương mẫu, được chăm sóc tận tình trong vòng tay những người thân yêu sẽ lớn lên thành một đứa trẻ giàu tình thương và trách nhiệm. Những đứa trẻ này về sau là những người tự tin, tự chủ, tử tế… Cuộc sống tương lai sau này cũng sẽ tốt đẹp hơn. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học thì đứa trẻ cũng sẽ ý  thức được vai trò của việc học và chăm chỉ học tập. Con của một nhà văn ít nhiều cũng sẽ có năng khiếu văn học, con của một ca sĩ, nhạc sĩ ít nhiều cũng sẽ có năng khiếu âm nhạc… Cha mẹ chính là tấm gương cho con cái noi theo, cha mẹ sống yêu thương thì con cái cũng sẽ biết yêu thương, cha mẹ giỏi giang con cái cũng sẽ giỏi giang, cha mẹ có phẩm chất tốt thì con cái cũng sẽ có những phẩm chất tốt bởi “hổ phụ sinh hổ tử”.

Một trong những tên chính khách được nhắc đến nhiều nhất thế giới có lẽ là vị tổng thống Hoa Kỳ kiêm tỷ phú Donald Trump. Đằng sau vai trò là vị lãnh đạo một siêu cường quốc thì Donald Trump cũng là một người cha của năm người con. Ngoài cậu út Barron còn nhỏ, bốn người con còn lại đều thành đạt, giỏi giang, được công nhận về tài năng và sự chăm chỉ chưa từng có scandal nào. Trong đó Ivanka Trump hiện là cố vấn thân cận cho ông trong Nhà trắng, con trai cả Donald Jr. cùng con trai thứ Eric cùng nhau tiếp quản công việc ở The Trump Organization. Cô con gái Tiffany của người vợ thứ hai đang theo học Đại học luật Georgetown ở thủ đô Washington… Donald Trump áp dụng nguyên tắc ba không với các con: Không uống rượu, không hút thuốc, không dùng các chất gây nghiện. Bản thân ông làm gương cho các con bằng cách tránh xa loại đồ uống này và luôn nhắc nhở các con về điều đó. Cũng chính vì vậy mà các con ông không bao giờ đến những buổi tiệc rượu. Donald Trump luôn ý thức việc làm gương cho con từ trong cuộc sống hàng ngày, cho tới công việc. Các con ông học được từ cha sự chăm chỉ, nỗ lực hết mình và dành cho ông sự kính trọng đặc biệt. “Cha tôi luôn bảo nếu con yêu những gì con làm và làm việc thực sự, thực sự chăm chỉ, con sẽ thành công”, Ivanka chia sẻ trong cuốn sách Women Who Work – Rewriting the rules for.  

Ngược lại, từ khi ra đời đến lúc ấu thơ, trẻ không may phải sống trong môi trường thiếu sự quan tâm, vỗ về, gia đình bất hòa… sẽ phát triển thiếu cân bằng về tâm lý, cảm xúc. Khi lớn lên, trẻ sẽ cảm thấy tự ti, nhút nhát, sợ sệt. Thành công và hạnh phúc sẽ đến với trẻ khó khăn hơn so với chúng bạn. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình thiếu vắng tình yêu thương thì đứa trẻ cũng sẽ có trái tim thờ ơ, lạnh lùng hơn những đứa trẻ khác. Mọi người trong gia đình hay tranh cãi, gây gỗ, cáu gắt thậm chí là dùng “nắm đấm” với nhau thì đứa trẻ cũng sẽ có tính nóng nảy, hay cáu gắt, hành xử thô lỗ. Đứa trẻ sống với người cha nát rượu sẽ học biết uống rượu từ sớm; một đứa trẻ sống với người mẹ trộm cắp sẽ sinh ra tính ăn cắp. Một người cha nghiện thuốc lá sẽ không thể cấm con mình hút thuốc, một người mẹ mê cờ bạc không thể cấm con mình đánh bạc. Dù muốn hay không thì những thói xấu của cha mẹ sẽ ảnh hưởng đến nhân cách, phẩm chất của con cái, “ở bầu thì tròn, ở ống thì dài” là như vậy.

Giống như một cây non, được gieo mầm tốt, được tưới nước hàng ngày, bón phân đúng thời điểm sẽ phát triển nhanh chóng và cho ra những trái ngọt ngào. Còn ngược lại, cây sẽ mau chóng lụi tàn ngay từ khi còn là chồi non. Cha mẹ là tấm gương lớn nhất để con cái nói theo, vì vậy dù không ai là hoàn hảo nhưng trước hết hãy là một người cha người mẹ mẫu mực với các con. Con cái chính là hình ảnh phản chiếu của cha mẹ bởi “con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.”

bởi Phan Uyên